MSD barometer 2017 “Belgen en kanker” : 7 op de 10 Belgen vindt dat het onderzoek naar kanker traag evolueert

De “Belgen en kanker” barometer 2017 van het farmaceutische laboratorium MSD (1) – in april uitgevoerd door het onderzoeksbureau Ipsos (2) – toonde aan dat er een kloof is tussen enerzijds de kennis van de Belgen over kanker in het algemeen en anderzijds hun perceptie dat het onderzoek naar kanker niet vooruitgaat, terwijl het onderzoek eigenlijk de grootste evolutie sinds 30 jaar meemaakt. Verrassende resultaten dus volgens de oncologen, die een echte revolutie in de behandeling van kanker waarnemen. Iets meer dan een jaar geleden werd immunotherapie in België geïntroduceerd en daarenboven volgt nu ook gepersonaliseerde geneeskunde bij de behandeling van longkanker. Zo kunnen oncologen vanaf nu ook efficiëntie-voorspellende biomarkers gebruiken om de behandeling te kiezen die de hoogste slaagkans biedt bij de patiënt in kwestie.

Belgen hebben een goede kennis van kanker

De antwoorden van de Belgische bevolking op de vraag welke kankers het meest voorkomen, waren: borstkanker, longkanker, darmkanker en prostaatkanker. Professor Thierry Pieters, pneumoloog-oncoloog aan het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc (Brussel), legt uit: “Ze zijn goed op de hoogte. Borstkanker is inderdaad de vaakst voorkomende kanker met zo’n 10.000 gevallen. Daarna volgen prostaatkanker met 8.000 gevallen, longkanker met iets minder dan 6.000 gevallen en darmkanker met bijna 4.000 gevallen (3). Ook hun inschatting van welke kanker het dodelijkst is, was vrij goed: 35% wist correct aan te geven dat het longkanker was, 20% duidde darmkanker aan en 15% dacht dat het borstkanker was. Die laatste twee zijn nog relatief goed te behandelen en hebben dus niet de laagste overlevingskansen. Maar met longkanker zaten ze dus wel juist: het is de kanker met de slechtste diagnose-sterfte verhouding, longkanker is een echte uitdaging. Maar het zou goed kunnen dat deze slechte verhouding er nu op vooruit zal gaan met de komst van immunotherapie bij longkanker, een aantal maanden geleden. Het is een behandeling die het imuunsysteem van de patiënt stimuleert, waardoor het terug zijn taak gaat vervullen: de kankercellen vernietigen.”

Pijn, familie en levenskwaliteit

Volgens de barometer vreest 54% van de Belgen ooit geconfronteerd te worden met kanker. Het gevolg van kanker waarvoor ze het meeste schrik hebben – overlijden buiten beschouwing gelaten – is de fysieke pijn (24%), gevolgd door de consequenties voor familie en naasten (22%) en vermindering van de levenskwaliteit (21%). Opvallend hierbij: voor volwassenen tussen de 35 en 48 jaar, kwam ‘consequenties voor familie en naasten’ op de eerste plaats met 28%.

Immunotherapie, een revolutionaire behandeling

69% van de Belgen vindt dat het onderzoek naar kanker traag evolueert. Paradoxaal genoeg, geeft 58% aan optimistisch te staan tegenover de kans dat we kanker ooit zullen overwinnen. Professor Thierry Pieters is verbaasd: “Voor de behandeling van kanker, zitten we momenteel in een echte transitieperiode. Ik denk dat nog niet iedereen het beseft, maar immunotherapie veroorzaakt een echte revolutie in de oncologie. Immunotherapie werd iets meer dan een jaar geleden in België geïntroduceerd bij een extreem dodelijke kanker: melanoom. Ondertussen werd het reeds uitgebreid naar een aantal andere vormen van kanker, waaronder nu ook longkanker, een kanker waarvoor de overlevingskansen na 5 jaar zeer laag waren – namelijk minder dan 20%. Immunotherapie werd tot dusver pas aangewend nadat een andere behandeling faalde. Maar het grote nieuws is dat deze revolutionaire therapie nu sinds een aantal dagen reeds als eerstelijnsbehandeling mag worden toegepast bij longkanker, meer specifiek: voor patiënten bij wie het percentage efficiëntie-voorspellende biomarkers minstens 50% bedraagt.”

Ongezien in de behandeling van kanker: het gebruik van efficiëntie-voorspellende biomarkers

Professor Johan Vansteenkiste, pneumoloog-oncoloog van het UZ KU Leuven, licht toe: “Dit concept – het gebruik van de efficiëntie-voorspellende biomarkers – doet nu zijn intrede in de immuno-oncologie in België. Het opent een nieuwe deur: die van de precisie immunotherapie! Met een analyse van bijvoorbeeld een bloed- of weefselstaal kunnen we de hoeveelheid efficiëntie-voorspellende biomarkers van een patiënt meten. Als deze hoog genoeg ligt, weten we dat de patiënt in kwestie beter zal reageren op een behandeling zoals immunotherapie met pembrolizumab. Als pneumoloog-oncoloog, ben ik dus heel optimistisch, want we hebben nu niet alleen toegang tot een revolutionaire behandeling, maar we kunnen daarenboven ook al op voorhand weten bij wie deze het meest efficiënt zal werken.”

Clarisse Lhoste, Managing Director van MSD Belgium, voegt nog toe: “We zijn dan ook verheugd met de beslissing van het Ministerie van Volksgezondheid. Hierdoor is de immunotherapie met pembrolizumab namelijk snel beschikbaar als standaardbehandeling voor de meest voorkomende vorm van longkanker (niet-kleincellige). Vanaf vandaag kunnen die patiënten rechtstreeks van deze behandeling genieten, wat hun overlevingskans verhoogt.”

[1] MSD Belgium is een farmaceutisch laboratorium dat deel uitmaakt van de Amerikaanse groep Merck & Co., Inc.

[2] Studie van Ipsos, afgenomen bij een representatieve steekproef van 1090 Belgen tussen 31/03/2017 en 04/04/2017

[3] Cijfers van de 10 meest voorkomende kankers in België (per geslacht) in 2014, Belgian Cancer Registry