Belgen en kanker: eerste barometer. Bijna 7 op 10 Belgen denken dat kanker ooit overwonnen wordt

Onderzoeksbureau Ipsos heeft met de steun van MSD België een enquête uitgevoerd, die gevalideerd werd door Belgische oncologen. De enquête brengt aan het licht dat de Belgische bevolking enigszins optimistisch is maar toch ook bezorgd is over kanker. Maar oncologen willen de bevolking toch wel wat geruststellen, want er bestaan nieuwe behandelingen. Ook plaatsen ze de resultaten in perspectief.

62% van de Belgen denkt dat ze tijdens hun leven met kanker geconfronteerd zullen worden

Meer dan 60% van de Belgen verklaart al persoonlijk of via een van hun dierbaren door kanker te zijn getroffen. Dat cijfer stijgt tot meer dan 70% voor de leeftijdscategorie 45-54 jaar. Ruim 60% meent dat de kans hoog, zelfs heel hoog is om ooit persoonlijk met kanker te worden geconfronteerd. Dat cijfer stijgt tot 73% voor de 35-44-jarigen. Professor Van Belle, medisch oncoloog in het UZ Gent: “We stellen vast dat de angst om kanker te krijgen, heel groot is bij de Belgische bevolking. Ik wil hen geruststellen, de kans om te genezen van kanker is ook heel hoog: meer dan 60 % van alle kankers worden definitief genezen op dit ogenblik en België behoort tot de landen waar dit genezingspercentage heel hoog is. België speelt immers een pioniersrol op dit gebied.”

Belgen relatief goed geïnformeerd

Op de vraag welke kankers de meest dodelijke zijn, antwoorden de Belgen pancreas-, long- en leverkanker, wat niet veraf ligt van de werkelijkheid. Professor Neyns, afdelingshoofd medische oncologie van het UZ Brussel, verduidelijkt: “Die drie kankers zijn effectief kankers met een heel slechte prognose, waartegen we tot nu toe weinig wapens hadden. Melanoom is betrekkelijk goed te behandelen als dat op tijd gebeurt. Maar in een meer gevorderd stadium wordt melanoom heel moeilijk te behandelen. Gelukkig biedt immuuntherapie nieuwe perspectieven voor melanoom, long- en leverkanker”.  

Angst om te sterven

Uit de enquête blijkt dat de mogelijk dodelijke afloop van kanker de Belgen het meest schrik aanjaagt. Op de tweede plaats zijn ze bang voor de impact die kanker op hun gezin en kinderen zou kunnen hebben. Daarna komt de angst voor pijn en een slechtere levenskwaliteit. Lydie Meheus, Managing Director van het Antikankerfonds: “Bij kanker is de menselijke dimensie essentieel. Hoe beter je de gevolgen van kanker en van de verschillende bestaande behandelingen op het leven van de patiënt en zijn omgeving begrijpt, hoe beter je hen kunt ondersteunen. Informatie, die wetenschappelijk is bewezen, vormt een essentieel element in deze ondersteuning”.

Belgen tegenover de kans dat kanker uit de wereld wordt geholpen

Zal onderzoek kanker ooit uit de wereld helpen? 1 op 4 gelooft daar helemaal niet in en 64% denkt dat onderzoek daar uiteindelijk in zou kunnen slagen, maar pas op lange termijn. Professor Jerusalem: “Wanneer je de mededeling krijgt dat je kanker hebt, is dat altijd een moeilijk moment. Zoals uit die resultaten blijkt, is de link met de dood bijna onvermijdelijk. En nochtans is er reden tot optimisme.”

Immuuntherapie: een revolutie in de behandeling van kanker

Professor Jerusalem voegt er nog aan toe: “Niet alleen ligt het genezingspercentage met het bestaande arsenaal therapieën bij een aantal kankers hoog, zoals bij borstkanker of prostaatkanker. Maar vooral staan we aan de vooravond van een nieuw tijdperk in de behandeling van kanker met de nakende komst van immuuntherapie in België. De klinische testresultaten op verschillende types kanker die tot voor kort onbehandelbaar waren, zijn indrukwekkend. Er zijn veelbelovende resultaten behaald bij ongeveer 1 op 5 patiënten die lijden aan een kanker in een geavanceerd stadium (metastatische). Uit een studie blijkt dat het globale responspercentage 5x hoger ligt dan bij de klassieke chemotherapie. Dat geeft de medische wereld en vooral de patiënten opnieuw hoop.”

Nieuw wapen tegen kanker: immuunsysteem stimuleren, zodat het kankercellen aanvalt

Immuuntherapie is de meest veelbelovende nieuwe kankertherapie sinds de komst van de eerste chemotherapieën in de jaren 1940. Terwijl chemotherapie zich op de tumor richt om hem te vernietigen, stimuleert immuuntherapie het immuunsysteem van de patiënt, zodat het zijn initiële rol opnieuw opneemt en de tumor aanvalt zonder de gezonde cellen te beschadigen. Geniaal aan deze aanpak is dat ze selectiever is en duurzame antwoorden oplevert voor verschillende kankertypes, met name gemetastaseerd melanoom. Over dat resultaat zegt Professor Neyns: “Gemetastaseerd melanoom is een vorm van huidkanker met bijzonder verwoestende effecten. Voor 2010 overleefde minder dan de helft van de patienten langer dan één jaar na de diagnose van uitzaaiingen en leefde amper 10% van de patiënten langer dan 5 jaar. Maar immuuntherapie brengt daar verandering in[1].”

Uitzaaiingen in verdwijnen, ook in de hersenen

Professor Neyns en zijn team van het UZ Brussel hebben een grootschalige analyse uitgevoerd van meer dan 100 van hun patiënten met melanoom in een gevorderd tot vergevorderd stadium, die na een eerste- of tweedelijnsbehandeling immuuntherapie kregen met het PD-1 blokerend antilichaam pembrolizumab (chemotherapie, doelgerichte therapie). De resultaten zijn overduidelijk en bevestigen de doeltreffendheid van de immuuntherapie en uitstekende tolerantie ervan, zelfs bij melanomen met uitzaaiingen naar de hersenen. Bij meer dan één op drie  patiënten uit deze analyse werd de kanker overtuigend teruggedrongen, dergelijke resultaten werden voroheen nooit bereikt met om het even welke andere behandeling. Het onderzoek kon eveneens factoren identificeren in het bloed die de uitkomst op de behandeling bepalen. Wanneer deze gunstig zijn bij aanvang van de behandeling stijgt de levensverwachting boven de 70% één jaar na aanvang van de behandeling.

Op basis van die resultaten lanceert Professor Neyns een oproep aan de bevoegde instanties en farmaceutische industrie: “Niet alleen is het belangrijk Belgische patiënten zo snel mogelijk toegang te verlenen tot die therapieën, maar bovendien stellen we op basis van onze retrospectieve analyse vast dat het gebruik van deze therapie in een vroeger stadium van de ziekte de overlevingskansen maximaal verhoogt en waarschijnlijk voordelig is uitgaven in de gezondheidszorg aan minder nuttige behandelingen te beperken”.

Op basis van die resultaten concludeert Professor Neyns: “we kunnen naar de toekomst toe optimistisch zijn dat met het combineren van actieve immunotherapieen bij een groeiend aantal kankerpatienten een duurzame genezing zal kunnen worden bereikt”.

[1] Ribas et al.- The Lancet Oncology - 2015